Taekwon-do najogólniej ujmując jest sztuka samoobrony oparta na tradycjach i filozoficznych zasadach starokoreańskich odmian walki wręcz taek kyon i soo bak-gi. Dla dokładnego tłumaczenia tego słowa przytaczam definicje twórcy tego systemu walki generała Choi Hong Hi. „Taekwon-do w uproszczeniu i wielkim skrócie jest to walka bez użycia broni, wymyślona dla celów samoobrony. Jest to naukowy sposób użycia ciała w samoobronie, ciała, które osiągneło szczyt swoich możliwości poprzez uporczywy i intensywny trening fizyczny jak i psychiczny. Trening fizyczny i psychiczny jest sposobem, droga wiodąca do celu, którym jest ukształtowanie własnego wnętrza. To stanowi różnice w podejściu, która różnicuje prawdziwych „praktyków” od entuzjastów, w którym wystarcza tylko samo „ćwiczenie”. Oto jeden z powodów, dla których taekwon-do nazywane jest sztuka samoobrony. Taekwon-do wymusza lub łagodniej – wykształca szczególny sposób myślenia i podejścia do życia poprzez wprowadzenie do umysłu ideału moralnego uzbrojenia”.
„TAE” oznacza skakanie i loty, kopnięcia i gwałtowne uderzenia noga; „KWON” to ciosy, uderzenia i gwałtowne niszczenie ręka lub pięścią; „DO” pośrednio sztuka lub drogę; właściwą drogę zbudowana i umocniona przez mędrców i świętych z przeszłości.
IDEA TAEKWON-DO
Treścią Taekwon-do jest wyrosła z kultury Dalekiego Wschodu filozofia walki samoodkrywczej, przeciwstawiająca instrumentalności ludzkich zachowań świat głęboko humanistycznych wartości wewnętrznych. Myśl przewodnia Taekwon-do, że ten kto mierzy w przeciwnika trafia samego siebie, obnażając egoizm, próżność i pełną niepohamowanych emocji naturę stanowi, że trening Taekwon-do jest celem samym w sobie.
Według gen. Choia Taekwon-do jest sztuką, która zakłada pewien określony sposób myślenia i postępowania w życiu, a zwłaszcza wpojenie zasad cywilizacji moralnej i rozbudowanie silnego poczucia sprawiedliwości.
W Taekwon-do kultura duchowa jest związana ze sztuką walki, która podnosi nie tylko sprawność ciała i bystrość umysłu lecz także wyrobienie sportowe oraz doskonałość moralnego postępowania. Duch na Dalekim Wschodzie jest zdefiniowany jako siła, która zawiera w sobie zdolność do tworzenia. Jest on połączeniem świadomego, stałego twórczego, rozumnego organu i fizycznej aktywności, a każda czynność jest motywowana przez tę siłę. Twórcza świadomość, wewnętrzna i zewnętrzna natura tylko wtedy mogą osiągnąć maksimum, jeżeli są skoordynowane z doskonałą harmonią myśli i ruchów. Duch ten, wykorzystując maksymalnie wszystkie umysłowe i fizyczne władze ludzkiego organizmu, jest tym, o czym mówią mistrzowie sztuk walki, gdy dyskutują o wspólnocie umysłu i ciała. Naczelny nakaz tych zasad stwierdza, że kto w sekrecie serca zetrze kurz ze zwierciadła swej świadomości i poskromi swą egoistyczną i pełną niepohamowanych emocji naturę dokona więcej niż ten, któremu udało się pokonać w bezpośredniej walce wielu przeciwników.
Praktykujący sztuki walki zauważają, że każdy osiągnięty postęp otwiera szersze możliwości, natomiast kierunek podejmowanych wysiłków dla osiągnięcia doskonałości psychofizycznej nie ma swego kresu, gdyż jest nim sam proces doskonalenia się. Tak więc Taekwon-do według gen. Choi Hong Hi jest sztuką dyscyplinowania umysłu poprzez trening ciała.
W Taekwon-do kładzie się duży nacisk na kulturę duchową i moralność ducha, nie tylko dla osiągnięcia rozwoju techniki, ale także kształtowanie charakteru. Nie czyniący tego instruktor byłby winny przekazywania uszczuplonej wiedzy tym, którzy mogliby stać się tak podekscytowani nowo poznanymi technikami, że łatwo przemieniliby się w chuliganów lub używali tej wiedzy jako sposobu do zdobycia przewagi.
HISTORIA TAEKWON-DO
Swoimi korzeniami taekwon-do sięga do VI wieku, w którym to Półwysep Koreański był podzielony na trzy królestwa: Silla, Koguryoi Baek Je. Królestwo Silla najmniejsze z tych państw, było ciągle zagrożone najazdami i nękane przez swych dwóch silniejszych sąsiadów z północy i zachodu. W czasie rządów Chien Heunga, dwudziestego czwartego króla Silla, młodzi arystokraci i wojownicy utworzyli elitarny korpus oficerski zwany Hwa Rangdo. Odziały Hwa Rangdo oprócz treningu we władaniu włócznia, mieczem, lukiem i bosakiem, ćwiczyły się również w praktykowaniu dyscypliny umysłowej i fizycznej oraz różnych form walki przy użyciu rak i nóg. Dla wytyczenia sposobu postępowania i nadania celu swemu szlachectwu przyjęli oni pięciopunktowy kodeks, ułożony przez najwybitniejszego mnicha i nauczyciela buddyjskiego w ich kraju – Won Kanga. Zawierał on oprócz etycznych nakazów wyszczególnienie cnót, jakimi powinien charakteryzować się wojownik korpusu Hwa Rangdo. Nakazy były sformułowane następująco: bądź wierny swojemu królowi, posłuszny swoim rodzicom, szanuj swoich przyjaciół, nigdy nie cofaj się w bitwie i zabijaj tylko w słusznej sprawie. Pożądanymi cnotami były: sprawiedliwość, uprzejmość, mądrość, wiara, prawdomówność, lojalność, odwaga, dobroć, a przede wszystkim humanitaryzm. Żołnierze Hwa Rangdo stali się znani na całym półwyspie ze swej odwagi i umiejętności bojowych, zyskując sobie poważanie nawet u swych wrogów, a dzięki zwycięstwom Silla Półwysep Koreański został zjednoczony po raz pierwszy w swej historii.
Istnieje wiele historycznych dowodów, ze w tym okresie zarówno w Silla, jak i Koguryo znane były formy walki przy użyciu rak i nóg. Niektóre postawy przypominają techniki taek kyon i jujitsu, popularne była także walka na pieści zwana soo bak-gi, a niektórzy historycy próbują dowodzić, ze koreańscy Hwa Rangdo byli poprzednikami sławnych japońskich samurajów.
Podobnie jak karate kyokushikai wiąże swą historie z Oyama, tak taekwon-do jest związane z gen. Choi Hong Hi , który urodził się w 1918 roku w Hade (obecnie KRL-D). Jako młodzieniec uczył się kaligrafii u Hal Il Donga, który był także ekspertem starokoreańskiej stuki wali taek kyon. Przed wybuchem II wojny światowej Choi wyjechał do Japonii, gdzie trenował karate-shotokan uzyskując stopień II dan. Po wyzwoleniu Korei w 1945 roku, zwolniony z japońskiego obozu karnego, porucznik Choi wrócił do kraju i wstąpił do nowo powołanych sil zbrojnych Republiki Korei, gdzie zaczął nauczać sztuki walki. W roku 1955 wybrano nazwę „taekwon-do” jako nowe określenie narodowej koreańskiej sztuki walki wręcz, opierającej się na technikach taek kyon, soo bak-gi i karate, a w 1966 roku powstała Międzynarodowa Federacja Taekwon-do (International Taekwon-do Federation – ITF ) skupiająca krajowe związki i koordynująca rozwojem taekwon-do na całym świecie.
Dynamicznie rozwijające się taekwon-do zwróciło na siebie uwagę władz Koreańskich, które chciały wykorzystać je w celach politycznych. W 1972 roku, aby uwolnić taekwon-do od nacisków władz Koreańskich gen. Choi Hong Hi przeniósł siedzibę ITF-u do Toronto w Kanadzie. (Od 1985 roku siedziba ITF mieści się we Wiedniu w Austrii).
Koreański Związek Taekwon-do nie chcąc utracić statusu siedziby organizacji międzynarodowej powołał do życia Światowa Federacje Taekwon-do (The Word Taekwondo Federation – WTF ) zrywając z założeniami programowymi i technicznymi twórcy taekwon-do gen, Choi Hong Hi.
25 czerwca 2002 r. w wieku 84 lat w Phenianie w KRL-D zmarł gen. Choi Hong Hi pozostając wśród żywych w dziele swojego życia jakim jest TAEKWON-DO .
Oprócz wspólnej nazwy „Taekwondo” i wspólnego rodowodu TAEKWON-DO w wersji ITF nie ma nic wspólnego z Taekwondo w wersji WTF.
TAEKWONDO A SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA
Ćwiczenie taekwon-do znakomicie wpływa na sprawność fizyczną. Zazwyczaj trening odbywa się na sali bez wykorzystania ciężarów, czy też specjalnego sprzętu. Można go przeprowadzać indywidualnie lub grupowo. Trening nie sprzyja powstawaniu licznych i obfitych mięśni, ale doprowadza do utraty wiotkiej tkanki tłuszczowej. Intensywne powtarzanie technik taekwon-do rozwija dłuższe, drobniejsze i bardziej elastyczne niż przy treningu siłowym mięśnie. Do takich mięśni lepiej dopływa krew, przez co maksymalnie zwiększa się ich wytrzymałość i żywotność. Nacisk na skręcanie tułowia przy wykonywaniu technik nożnych oraz równoważnie technik ręcznych wyrabia silny, dobrze umięśniony brzuch. Wysokie podnoszenie nogi poprzedzające naukę większości technik taekwon-do rozwija bok tułowia i wewnętrzne mięśnie uda. Ćwiczenie taekwon-do jest także polecane dla kobiet, ponieważ rozwijając mięśnie brzucha i bioder przyczynia się do młodzieńczego, zgrabnego wyglądu. Mięśnie te są w szczególności rozciągnięte i osłabione po urodzeniu dziecka, trening pozwala przywrócić ich sprawność i sprężystość.
Typowy trening taekwon-do:
– Zwiększa wydolność płuc.
– Rozszerza naczynia krwionośne czyniąc je elastycznymi i powodując obniżenie rozkurczowego ciśnienia krwi.
– Zwiększa ilość krwi, szczególnie czerwonych ciałek i hemoglobiny.
– Dostarcza większej ilości tlenu do tkanek.
– Wzmacnia serce zwiększając jego możliwości w krytycznych sytuacjach.
– Polepsza sen i przemianę materii.
Zdaniem Moloya Taekwon-do ma wpływ na:
– Siłę mięśni.
– Energię dynamiczną – umiejętność przeprowadzenia energicznej akcji.
– Umiejętność szybkiego przemieszczenia ciała z jednego punktu do drugiego.
– Umiejętność zmiany kierunku ruchu.
– Elastyczność stawów, mięśni i wiązadeł.
– Zdolność przewidywania.
– Koncentrację i zdolność nie rozpraszania się.
– Rozumienie mechanizmów i technik przy ruchach ciała.
STOPNIE W TAEKWON-DO
W Taekwon-do stopień zaawansowania zawodnika odzwierciedla noszony przez niego pas. Rozróżnia się 10 stopni uczniowskich (Kup), które zdobywa się od 10 Kup do 1 Kup i 9 stopni mistrzowskich (Dan), które przydzielane są od 1 do 9.
Stopniom uczniowskim przyporządkowany jest odpowiedni kolor pasa. Poszczególne kolory pasów zostały wybrane świadomie i w przeszłości wskazywały na pozycję zajmowaną w społeczeństwie osoby, która go nosiła. Obecnie została utrzymana hierarchia kolorów, a ich znaczenie podporządkowane Taekwon-do i tak:
10 Kup
pas biały symbolizuje niewinność, brak wiedzy i doświadczenia w Taekwon-do
9 Kup
oznacza się go przez naszycie żółtej beretki 5 cm od końca pasa o szerokości 5 mm na pasie białym; jest to stopień pośredni
8 Kup
jest symbolem ziemi, w której roślina zapuszcza korzenie, jest to początek drogi studenta Taekwon-do
7 Kup
oznacza się go przez naszycie zielonej beretki; jest, jak każdy stopień nieparzysty, stopniem pośrednim
6 Kup
tak jak roślina zaczyna się rozwijać, tak i umiejętności studenta Taekwon-do są dużo większe
5 Kup
naszyta niebieska beretka
4 Kup
jest symbolem nieba, w kierunku którego roślina wzrasta, tak też postępuje trening studenta
3 Kup
naszyta czerwona beretka
2 Kup
oznacza niebezpieczeństwo, umiejętności studenta są na tyle zaawansowane, że stanowią zagrożenie dla ewentualnych przeciwników
1 Kup
naszyta czarna beretka
I Dan
oznacza dojrzałość i biegłość w Taekwon-do, a także informuje, że jego posiadacz jest nieczuły na strach i ciemność
Stopnie mistrzowskie oznacza się na pasie cyframi rzymskimi, na jednym z jego końców. Dodatkowo posiadacze czarnych pasów noszą czarne obszycia na bluzie doboku. Od 4 Dana naszywa się lampasy wzdłuż rękawów bluzy i nogawek spodni, także czarnego koloru.
Liczba stopni mistrzowskich – 9 – także ma odzwierciedlenie w tradycji i historii Korei.
W kulturach orientalnych liczba 9 jest najwyższą liczbą jednocyfrową. Studenci Taekwon-do posiadający stopień od pierwszego do trzeciego Dana w hierarchii tej sztuki nazywani są „Boosabum Nim” i są asystentami instruktora. Studenci Taekwon-do od czwartego do szóstego Dana nazywają się „Sabum Nim” i są instruktorami. Posiadacze siódmych i ósmych Danów to elita Taekwon-do, nazywa się ich „Sahyun Nim” i są mistrzami. Natomiast posiadacze dziewiątych Danów nazywani są „Sasung Nim” i są starszymi mistrzami.
WIĄZANIE PASA
STRÓJ DO ĆWICZEŃ
Strój treningowy (Dobok)
Sztuki walki prócz technik, którymi różnią się w większym, lub mniejszym stopniu, wielu ludzi kojarzyć może ze strojem, w którym zawodnicy trenują. Strojem obowiązującym w Taekwon-do jest Dobok (Do-bok) i składa się z:
Sang-i – bluza, powinna być luźna, posiadać rozcięcia przy obu dolnych bokach (7 cm), na lej piersi powinno znajdować się logo ITF, z tyłu na plecach napis Taekwon-do (po łuku w języku angielskim, w pionie w języku koreańskim), nawiązując do tradycji posiadacze stopni mistrzowskich maja obszyte czarną lamówką dolne brzegi bluzy, co było charakterystyczne dla arystokracji koreańskiej, Posiadacze stopni od IV Dana wzwyż maja czarne obszycie wzdłuż rękawów;
Ha-i – spodnie, powinny być luźne aby nie ograniczać swobody ruchów, powinny też sięgać kostek, a na wysokości kolan posiadać napis „ITF”;
Ti – pas, jego szerokość to 5 cm długość powinna być taka by po przewiązaniu zwisające końcówki mierzyły od 40 do 60 cm Pas powinien posiadać 9 szwów wzdłuż swojej długości, grubość belki wynosi 5 mm, belka powinna być umieszczona w odległości 5 cm od końcówki pasa, na pasach czarnych stopnie zapisywane są cyframi rzymskimi w kolorze złotym, w Taekwon-do wyróżnia się 6 kolorów pasów: biały, żółty, zielony, niebieski, czerwony i czarny
SALA ĆWICZEŃ
Do-jang
W tradycji koreańskiej określeniem dojang określa się miejsca wspólnej praktyki mającej na celu doskonalenie ducha i ciała. Nazwę dojang noszą pomieszczenia przeznaczone do wspólnych medytacji w klasztorach buddyjskich oraz sale treningowe, gdzie młodzi i starzy, mężczyźni i kobiety, wszyscy bez różnicy co do ich przynależności rasowej czy religijnej przychodzą, by ćwiczyć sztuki walki.
Dojang TaeKwonDo powinno być takim miejscem, w którym wszyscy ćwiczący mogą doskonalić sztukę TaeKwonDo oraz rozwijać się duchowo, moralnie i fizycznie.
Regulamin
Wchodząc na salę treningową, ćwiczący powinni przestrzegać regulaminu:
– Zabrania się palenia tytoniu
– Należy unikać zbędnych rozmów
– Nie wolno spożywać ani wnosić do do-jang alkoholu, innych napojów oraz jedzenia
– Zabronione jest noszenie obuwia
– Nikt nie może nauczać bez zgody instruktora
– Nikomu nie wolno opuścić do-jang bez zgody instruktora
– Trenujący powinni być ubrani w dobok – oficjalny strój TaeKwonDo
– Podczas treningu zabrania się noszenia jakichkolwiek ozdób ( zegarki,łańcuszki, pierścionki, kolczyki itp.)
– Przy wejściu lub wyjściu z sali należy wykonać ukłon, który jest znakiem szacunku dla miejsca treningów
Oprócz regulaminu
Trenujących obowiązują pewne zasady postępowania, mające swoje korzenie w kulturze dalekiego wschodu:
– Ćwiczący ustawiają się na zbiórkę zgodnie z hierarchią stopni zaczynając od osoby z najwyższym stopniem stojącej z prawej strony w pierwszym szeregu
– Przed rozpoczęciem treningu, wszyscy trenujący wykonują ukłon przed instruktorem oraz innymi czarnymi pasami, jeżeli takie również znajdują się na sali (komendę do ukłonu wydaje osoba z najwyższym stopniem spośród ćwiczących)
– Podchodząc do instruktora należy się ukłonić
– Trenujący zwracając się do siebie w celu wspólnego wykonywania ćwiczeń powinni wymienić się ukłonem.
FALA W TAEKWON-DO
SEKRETY TRENINGU I ZŁOTE MYŚLI gen. CHOI
1.Każdy ruch ma swój cel, sposób wykonania i metodykę nauczania, które należy znać i o nich zawsze pamiętać.
2. Dystans (odległość) oraz kąty uderzeń i bloków powinny być tak dobrane, aby zapewnić ich efektywność. Walka polega na pokonaniu przeciwnika jednym ciosem (oczywiście nie w walkach sportowych.
3. Ruch rozpoczynamy ruchem wstecznym tzn. technikę wykonujemy z ruchu (zamachu, rozpędu) wstecznego. Rozpoczętego ruchu nie zatrzymujemy w jakiejkolwiek fazie, kontynuujemy wykonanie od początku do końca. [Ruch wsteczny znaczy, że na przykład jak uderzamy normalnie „prostym” z pięści to zanim ten cios nastąpi najpierw cofamy rękę uderzającą na biodro, wystawiamy do przodu rękę drugą i dopiero potem uderzamy z drugą.
4. Każdy ruch wymaga jednego wydechu z wyjątkiem ruchów połączonych. Prawidłowego oddychania należy uczyć się już od pierwszych treningów, jako warunek niezbędny do uzyskania prawidłowej szybkości i ograniczający zmęczenie. Wydech powinien być jak najkrótszy i rozpoczynać się z dolnej części brzucha.
5. Podczas przygotowania do wykonania ruchu, ramiona i nogi powinny być odpowiednio ugięte oraz rozluźnione. Zapewni to utrzymanie równowagi (przez obniżenie środka ciężkości ciała), a także płynność i harmonię przebiegu ruchu.
6.Fala. Wykonanie ciosu czy bloku z gwałtownym obniżeniem środka ciężkości dodaje ruchowi siły. W każdym ruchu wyróżniamy trzy rodzaje linii, po których przemieszcza się środek ciężkości ciała: horyzontalną (na tym samym poziomie), ostrą (w kształcie zębów piły), sinusoidalną – używaną w Taekwon-do. *.:”:,,:”:,,:”:,, – tak ona wygląda mniej więcej.
7.Wydech, ruch nóg i rąk muszą być zakończone jednocześnie, w tym samym ułamku sekundy. W wykonanie każdej techniki powinniśmy zaangażować całe ciało – „od palców stóp do czubka głowy”. Ruch rozpoczynają duże, ale wolniejsze grupy mięśniowe, kończą mięśnie małe, lecz szybkie. W ruch należy angażować mięśnie brzucha i obręczy biodrowej.
Układy – właściwe pozycje, prawidłowa technika
1. Układy można ćwiczyć zawsze niezależnie od wieku, w przeciwieństwie do sparingu czy technik specjalnych.
2. Ćwiczący powinni znać znaczenie układów formalnych.
3. Nie wolno oddzielać układów od walki. Walka to technika podstawowa i technika z układów przeciwko czynnie działającemu wrogowi. Forma to walka z wyimaginowanym przeciwnikiem.
4. Przy nauce form należy podkreślać morale Taekwon-do, by nie zostało ono nigdy wykorzystane w złym celu.
5. Nigdy nie zapominajcie o codziennym treningu. Powtarzajcie techniki, dopóki nie osiągniecie doskonałości i całkowitej skuteczności.
6. Nie podlewana roślina rośnie słabo i wydaje mizerny plon. Sekretem Taekwon-do jest nieprzerwany trening, dzień po dniu. Nie można trenować układów formalnych przez 24 godziny, by następnie odpoczywać przez trzydzieści dni. Taka praca nie przyniesie właściwych efektów.
7. Utwardzanie powierzchni atakujących jest najważniejszą i najtrudniejszą częścią Taekwon-do. Przy tym, reszta jest łatwa.
8. Wpatrzony w jeden punkt, nie widzisz świata wokół, wsłuchany w jeden dźwięk, nie słyszysz nic poza nim. W pełni skoncentrować się można na jednym, dlatego trzeba uczyć się pojedynczych rzeczy, a nie dwóch jednocześnie.
9. Taekwon-do, jako sztuka walki, przywiązuje wielką wagę do kultury moralnej. Adepci Taekwon-do winni być ludźmi godnymi szacunku i wspierać pokój na świecie.
10. Taekwon-do jest sztuką, więc musi być piękne.
11. Taekwon-do jest sztuką, a nie sportem. Życie sztuki jako sportu jest krótkie. Sztuka jest wieczna.
12. Sztuka walki musi mieć kodeks. Celem sztuki walki jest niedopuszczenie do walki lub powstrzymanie już toczącej się, szczególnie gdy silniejszy atakuje słabszego.
13. Chciałbym widzieć Taekwon-do jako sztukę walki różniącą się od czystego sportu wyczynowego. W sztuce walki mamy szczególnie akcentowaną moralność i aspekt mentalny.
14. Początki… – rozpocząłem pracę nad stworzeniem nowych technik, bazując przede wszystkim na zdobyczach współczesnej nauki i na nowej, orientalnej filozofii. Oparłem się na nauce, aby uzyskać maksymalną skuteczność. Tego nie było w karate. Nawyki technik pozbawionych naukowej podstawy nie tylko redukują siłę, ale są także trudne do wykorzenienia. Jest naprawdę istotne zatem, aby od początku mieć dobrego, wykwalifikowanego instruktora.
15. Jest kwestią wielkiej wagi opanowywanie Taekwon-do pod okiem wykwalifikowanego instruktora, według właściwego programu szkolenia, zapewniającego ćwiczącym możliwość dokonywania postępów szybko i skutecznie.
16. Instruktor winien być nauczycielem nawet po śmierci: musi poświęcić się temu całkowicie.
17. Trzeba znać kompletną teorie technik, bo stary nauczyciel może nauczać tylko słownie.
18. Taekwon-do jest bardzo łatwe, trzeba tylko wiedzieć jak go nauczać.
19. Dobry instruktor musi dbać o to, by uczeń rozporządzał dużym zasobem skutecznych technik dla obrony samego siebie oraz by był dobrym i mądrym człowiekiem: dopiero wtedy może on otrzymać czarny pas.
20. Podstawowa ideą jest przezwyciężyć samego siebie. Ze sobą walka najtrudniejsza.
21. Trzeba znać bardzo dobrze anatomię człowieka (punkty witalne), by zwyciężać pojedynczym ciosem.
22. Każda z technik ma swój cel: trzeba wiedzieć czym, gdzie i jak atakować.
23. Jeżeli znasz przeciwnika i znasz siebie, wygrasz w 100%. Jeżeli znasz siebie, a przeciwnika nie, szansa powodzenia wynosi 50%. Jeżeli znasz przeciwnika, a siebie nie, przegrasz na 100%.
24. Walka to sprawdzian prawidłowości opanowania technik.
25. Chciałbym widzieć Taekwon-do na olimpiadzie, jednakże wiąże się z tym pewne niebezpieczeństwo, gdyż nieuchronnie stawało by się ono coraz mniej liczebne, zaczęliby się liczyć jedynie mistrzowie olimpijscy lub osoby rokujące szanse zostać nimi.
26. Techniki Taekwon-do są bardzo proste, ale trudno jest odpowiednio uodpornić dłonie i stopy – jest to podstawowa część Taekwon-do.
27. Współzawodnictwo sportowe jest jedynie etapem w drodze do prawdziwego mistrzostwa w Taekwon-do.
28. Dobry człowiek w połączeniu z dobrą techniką – oto istota prawdziwego Taekwon-do.
29. Taekwon-do ma opracowaną metodykę nauczania.
30. Samoobrona to nie tylko uwalnianie się z chwytów, samoobroną są wszystkie techniki Taekwon-do.
31. Możesz być zadowolony ze swojej pozycji społecznej czy osiągniętego statusu ekonomicznego, ale nigdy ze swoich technik.